آیدا قجر در گفت‌وگو با ناصر مهاجر و رضا معینی
به رسمیت شناختن جنایت؛
گفته‌های مرتضوی‌زنجانی درباره کشتار ۶۷
«من اطلاع داشتم. آقای رئيسی به من گفت که امروز حکمی از امام گرفتیم برای اعدام زندانیان.»
نخستین مقام حکومتی که از درون جمهوری اسلامی به اعدام هزاران زندانی سیاسی در تابستان ۶۷ شهادت داد، «آیت‌الله حسینعلی منتظری» قائم مقام وقت «روح‌الله خمینی» امضاکننده حکم کشتار دسته‌جمعی آن هزاران جان جوان بود. حالا، یک چهره حکومتی دیگر، «حسین مرتضوی زنجانی» رئيس آن زمان زندان اوین و پیش از آن زندان گوهردشت است که در تاریخ ۵ تا ۹ خرداد، در چند جلسه برنامه کلاب‌هاوس درباره کشتار تابستان ۶۷ اظهار اطلاع می‌کند و اظهارتش برای چند روز به بحث رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تبدیل میشود.
به رسمیت شناخته شدن جنایت، نخستین قدم در مسیر دادخواهی است. مسیری که نه فقط از به رسمیت شناختن جنایت بلکه به رسمیت شناخته شدن تک‌تک قربانیان و آسیب‌هایی که به خانواده‌ها و نزدیکان‌شان وارد شد، آغاز میشود. این مسیر، با شناسایی عاملان و آمران جنایت ادامه می‌یابد، قدم به دادگاه عادلانه و علنی می‌گذارد، متهمان هم شنیده می‌شوند بلکه حقیقت بیشتر فاش شود، برای محکومان مجازات تعیین میشود، به یاد قربانیان یادمان بنا میشود تا جنایت از یاد نرود، روایت‌های قربانیان و جان‌به‌دربرده‌ها و خانواده‌هایشان به کتاب‌های تحقیقی، تاریخی و تحصیلی و بلکه رمان‌ها، یعنی آگاهی و تخیل جامعه و جهان راه پیدا می‌کند تا در نهایت، بازمانده‌های جنایت کمی التیام ببینند و بازسازی انسان و در پی آن، بازسازی جامعه‌ای خشونت‌دیده انجام شود تا دیگر چنین جنایتی، تکرار نشود.
حالا رئيس وقت آن دو زندان پر خون از دهه شصت تا هنوز، از اعدام‌های بیشتر به‌دست «علی خامنه‌ای» هراسناک است. آیا گفته‌های او بر حقیقت دانسته‌های ما درباره بزرگ‌ترین کشتارجمعی زندانیان سیاسی تاریخ ایران، افزود؟ آیا اظهارات مرتضوی زنجانی می‌تواند به پیشبرد دادخواهی، کمک کند؟
در همین‌باره، پرسش‌هایی را با «ناصر مهاجر» تاریخ‌پژوه و نویسنده و «رضا معینی» روزنامه‌نگار و کنش‌گر حقوق بشر در میان گذاشتم.
رضا معینی: آقای مرتضوی با هر انگیزه‌ای که داشته است، حال بیداری وجدان ایشان است، یا از پیامدهای خیزش «زن زندگی آزادی»، که او را تشویق به گفتن این حقایق کرده است، من این گفته‌ها برای دادخواهی سودمند می‌دانم. ایشان به شکلی بنیاد‌های همه روایت‌های ۳۵ سال گذشته‌ی خانواده‌ها به عنوان نخستین روایت‌گران و سپس جان‌به‌دربردگان زندانی یا کنش‌گران و پژوهش‌گران را درباره‌ی کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ تایید کرده است. ایشان حکم خمینی، تشکیل هیات مرگ، اعدام‌های خودسرانه و فراقضایی جنایت‌کارانه و انجام این کشتار را تایید کردند. شاید بهتر باشد تاکید کنم که ایشان هرآنچه را دادستان‌ها، شاهدان و شاکیان در دادگاه «حمید نوری» گفتند و متهم و حکومت انکار می‌کردند، تایید کردند. البته با روایت خودشان و مانند هر روایت دیگری روایت ایشان هم خالی از خطا، مصلحت، گزافه‌گویی و پنهان‌کاری نیست.
برای خواندن متن کامل این نوشته، کلیک کنید:
پنجشنبه ۲۵ خرداد ۱۴۰۲ – ۱۵ ژوين ۲۰۲۳